Latifa.uz

Podsho bir kuni iyib ketib, Afandidan so‘radi:
Afandi, bugun vaqtim chog‘, senga biror narsa sovg‘a qilgim kelyapti. Nima bersam ekan, a?
— Ximmatni o‘zlariga bersin, shohim,— dedi Afandi,—qanday narsa bersangiz ham menga shahar bergandek bo‘lasiz.
— Yaxshi,— dedi podsho,— men sanayman, sen ma’qul bo‘lganini o‘zing tanla: yuz tilla pul, to‘pichoq ot, bir suruv qo‘y, yaxshi bog‘. Qaysi biri ma’qul?
—Agar ulug‘ shohim iltifot qilsalar, yuz tillani cho‘ntagimga solib, otga minib, bir suruv bo‘rdoqi qo‘yni boqqa haydab kirib borsam. Sizning oliy ximmat Xotamtoyligingizga butun shahar qoyil qolar edi - dermish.
— Ishtahang karnayku, bordi-yu, hech narsa bermasamchi?
— Nima ham derdim,— ma’yus javob berdi Afandi, — unda o‘zingizning podsho ekanligingizni isbot qilgan bo‘lasiz.

Afandi yo‘lda ketayotgan edi. Bir sipohi kelib undan so‘radi:
— Qayerga ketyapsiz?
— Shaharga.
— Ilgari ham shaharda bo‘lganmisiz?
— Ko‘p marta bo‘lganman.
— Qalay, bizning shahar sizga yokdimi?
— Yo‘q, ma’qul bo‘lmadi. Qarovsiz, iflos, qimmatchilik...
— Odamlari qalay?
— Shaharning boylari qupol, firibgar, ochko‘z ekan.
— Shaharning begi to‘g‘risida nimalar bildingiz?
— Shahari shu bo‘lsa, uning begi nima bo‘lar edi! Mol egasiga o‘xshamasa, harom o‘ladi. Bekni xam o‘ta ketgan zolim, maishatparast odam deydilar.
Sipohining quti o‘chdi, mo‘ylablarini burab, ko‘zlarini chaqchaytirdi va dag‘dag‘a bilan dedi:
— Men bu shaxarning begiman!
Afandi darrov so‘rashgani qo‘l cho‘zib:
— Salomatmilar? Yaxshiyam shaharning begi to‘g‘risidagi gaplarga ishonmaganim.— dedi.

Podsho kechasi yo‘lda ketayotgan edi, Afandiga duch kelib qoldi. Uni masxaralamoqchi bo‘lib:
— Iya, Afandi, sizmisiz? Qorong‘ida men sizni it-mikin debman!— dedi.
Afandi podshoga ta’zim qilgani holda, javob berdi:
— Kechirasiz, shohim, siz ekansizu korong‘ida men sizni bilmay odammikin debman!

Xizmatkor betob bo‘lib qolgan edi, uy bekasi shifokorga odam jo‘natdi. Shifokor kelib bemorni obdon tekshirdi. Uy bekasi xonadan tashqariga chiqishi bilan xizmatkor shifokorning qulog‘iga asta shivirladi:
— Doktor, men kasal emasman, faqat olti haftadan buyon xujayin haqimni bermayapti, uni olguncha yotaverishga ahd qildim.
— Uy bekasi meni to‘qqiz marta chaqirib, sariq chaqa ham to‘lagani yo‘q, sal suriling, unda men ham o‘ringa yonboshlay, — dedi shifokor.

Afandi tirikchilikdan qiynalib, bir o‘rtog‘iga hasrat qildi.
— O‘zingning e’tiqoding past,— dedi o‘rtog‘i,— har kimdan tama’ qilib yurmay, to‘g‘ri xudoning o‘zidan so‘ra.
Afandi «qani, xudoning o‘zidan so‘rab ko‘ray-chi» deb. Qassobdan qo‘yning pufagini olib keldi. Uni obdan iylab, puflab rosa shishirdi-da, oftobda qurutdi. Keyin o‘tirib, bir parcha qog‘ozga ariza yoza boshladi: «E xudo, menga yuz tanga kerak bo‘lib qoldi. Dargohingdan noumid qaytarma, shuni ato qil»,— deb turar joyini ma’lum qildi. Arizani taxlab pufakka bog‘ladi-da, uchirib yubordi.
Osmonda uchib ketayotgan pufakni shahar qo‘rg‘onida turgan merganlar ko‘rib qolib, darhol urib tushirishdi. Bundoq qarashsa, qog‘ozga ariza yozilgan. Ulardan biri arizani podshoga olib borib ko‘rsatdi. Podsho o‘qib ko‘rib, bu Afandining ishi ekanligini payqadi. «Qani, nima derkin,»— deb, jo‘rttaga yuz tanga o‘rniga ellik tangani bir vaziriga berib yubordi.
— Afandim, siz xudodan yuz tanga so‘raganmidingiz?— dyedi vazir.
— Ha, so‘ragan edim.
— Kechirasiz, so‘raganingizdan bir oz kamroq berib yubordi, vazir unga haligi pulni berdi.
Afandi pulni sanab olib, «Ha mayli, ellik tangani bergan xudo qolganini ham berar»— deb, vazirni jo‘natdi.
Mazaxo‘rak bo‘lgan Afandi ertasiga yana ariza yozib uchirdi. Shahar muhofizachilari uni ham urib tushirib, arizani podshoga yubordilar. Podsho arizani o‘qidi: «E xudo, mening turar joyim o‘zinga ma’lum. Shunday bo‘lganidan keyin, nega o‘z qo‘ling bilan yuboraqolmay, vazirdan berib yubording? Vazirlarning fe’li o‘zinga ayon ediku. Mana, yarmisini urib qolib, yarmisini olib kelibdi. Endi bevosita o‘zimga to‘g‘ri yuboraver...»

Boy va kambag‘al suhbat quripti!
Boy:
— Meni 14ta mashinam, 3ta avtobusim, 2ta kafeyim bor. Sendachi, - debdi kambag‘alga.
Kambag‘al:
— Meni o‘g‘lim bor, o‘g‘limda esa qizing bor!

— Eh, agarda podshoh bo‘lganimdamidi, uncha-muncha podshohdan zo‘r yashardim! O‘zimga xon, o‘zimga bek bo‘lardim, kechqurunlari kiraga ham chiqib turardim.

Bir kuni podshoh farmon chiqaribdi.
— Kimdan kim meni filimni qichqirtira olsa unga yarim molimni beraman, — debdi.
Odamlar kelib ketibdi, ammo hech kim qichqirtira olmadi. Kunlardan bir kun Afandi filni yoniga borib uni hamma yonini aylanib uyoq buyoqini qarab chiqibdi qarasa fil erkak ekan.
Afandi uni nozik yeridan qisgan ekan, fil darhol qichqirib yuboribdi va podshohning yarim molini olibdi.
Keyin podshoh g‘azablanib yana farmon beribdi:
— Kimdan-kim meni filimni so‘zga kirita olsa, unga qizimni beraman, - debdi.
Yana hechkim uddalay olmabdi. Yana Afandi qolibdi, keyin u filni oldiga borib uning qulog‘iga:
— Yana qisaymi? - debdi.
Fil darhol tilga kirib:
— Yo‘q-yo‘q, - debdi.

Yangi o‘zbek tramvayga chiqib haydovchiga:
— Amir Temur mahallasiga, - debdi.
Haydovchi:
— Aka, bu taksimas! - desa, haligi odam cho‘ntagidan bir talay pul chiqarib beribdi.
Shunda haydovchi sheriklarini chaqirib, relslarni qo‘yib, tramvayda Amir Temur mahallasiga boribdi.
Yangi o‘zbek, - Rahmat, - deb tushayotganda, haydovchi so‘rabdi:
— Aka, pulingiz bor ekan, uyingiz ham qasrday ekan. Nimaga bu ko‘chalaringiz rasvo, hamma yoq kovlangan, - debdi.
Shunda yangi o‘zbek:
— Ha uka, bu chuqurlarga e’tibor berma! Kecha uyga metroda kelgandim, - dermish.

Bir millioner odamni o‘g‘irlab ketishibdi. Ko‘l bo‘yiga olib borib, boshini suvga tiqib-chiqarib:
— Pullar qayerda? Pullar qayerda?, - deb so‘rayverishibdi o‘g‘rilar.
Boyagi boy nafasi bo‘g‘ilib:
— Yigitlar, pullar ko‘rinmayapti. Yoki chuqurroq kirishim kerak, yoki suv ostida uzoqroq ushlab turinglar-da..., - dermish.