Afandi haqida latifalar
Afandining bir o‘rtog‘i kasal bo‘lib qoldi, uni ko‘rgani borish oldidan xotinidan maslahat so‘radi:
— Kasal ko‘rgani borganda nima deyiladi?
— Borib «ahvolingiz qalay?» deb so‘raysiz, u «shukur, yaxshiman» deydi, siz «xayriyat» deysiz, «ishtahangiz qalay, nima yegingiz keladi?» deb so‘raysiz, u ko‘ngli tortgan ovqatni aytadi, siz «undan ko‘proq yeb turing, men ham yanagi kelishimda olib kelaman» deysiz, qaytar vaqtingizda yaqin o‘rtoqlaringiz kelyapdimi» deysiz, u «ha, kelyapti» deydi, siz «xayriyat, kelib turishgan bo‘lsa yaxshi, men ham ko‘rinib qolishsa aytib yuboraman» deb kelaverasiz, — dedi xotini.
Afandi o‘rtog‘inikiga bordi, u og‘ir ahvolda yotar edi, Afandi undan so‘radi:
— Ahvolingiz qalay?
— Ko‘rib turibsizku, o‘ladigan bo‘lib qoldim.
— Xayriyat, — degan edi, kasal ijirg‘ilandi, Afandi so‘roqni davom ettirdi:
— Ishtahangiz qalay, nima yegingiz keladi?
— Ajalning urug‘ini!
— Ushandan ko‘p-ko‘p yeb turing, — taskin berdi Afandi, — men ham yanagi kelishimda undan olib kelaman.
Afandining bu gapidan asabi buzilgan kasal teskari qarab oldi. Nihoyat, Afandi yana so‘radi:
— Mendan boshqa o‘rtoqlaringiz ham ko‘rgani kelishyaptimi?
— Ha, Azroil kelyapti! — dedi achchig‘lanib kasal.
— Xayriyat, kelgani yaxshi, men ham ko‘cha-kuyda ko‘rinib qolsa, aytib yuboraman,— deb Afandi jo‘nab ketdi.
— Kasal ko‘rgani borganda nima deyiladi?
— Borib «ahvolingiz qalay?» deb so‘raysiz, u «shukur, yaxshiman» deydi, siz «xayriyat» deysiz, «ishtahangiz qalay, nima yegingiz keladi?» deb so‘raysiz, u ko‘ngli tortgan ovqatni aytadi, siz «undan ko‘proq yeb turing, men ham yanagi kelishimda olib kelaman» deysiz, qaytar vaqtingizda yaqin o‘rtoqlaringiz kelyapdimi» deysiz, u «ha, kelyapti» deydi, siz «xayriyat, kelib turishgan bo‘lsa yaxshi, men ham ko‘rinib qolishsa aytib yuboraman» deb kelaverasiz, — dedi xotini.
Afandi o‘rtog‘inikiga bordi, u og‘ir ahvolda yotar edi, Afandi undan so‘radi:
— Ahvolingiz qalay?
— Ko‘rib turibsizku, o‘ladigan bo‘lib qoldim.
— Xayriyat, — degan edi, kasal ijirg‘ilandi, Afandi so‘roqni davom ettirdi:
— Ishtahangiz qalay, nima yegingiz keladi?
— Ajalning urug‘ini!
— Ushandan ko‘p-ko‘p yeb turing, — taskin berdi Afandi, — men ham yanagi kelishimda undan olib kelaman.
Afandining bu gapidan asabi buzilgan kasal teskari qarab oldi. Nihoyat, Afandi yana so‘radi:
— Mendan boshqa o‘rtoqlaringiz ham ko‘rgani kelishyaptimi?
— Ha, Azroil kelyapti! — dedi achchig‘lanib kasal.
— Xayriyat, kelgani yaxshi, men ham ko‘cha-kuyda ko‘rinib qolsa, aytib yuboraman,— deb Afandi jo‘nab ketdi.
Bir odam yo‘lda ketayotsaa, Afandi chuqur qaziyotgan ekan. Afandini bu ishini ko‘rib, undan "nega chuqur qaziyapsiz? Simyog‘och o‘rnatasizmi?" deb so‘rasa, Afandi:
— Yo‘q, ishga kirmoqchi edim. Rasmga tushib keling deyishdi.
— Rasmga tushishga chuqurni nima aloqasi bor? - desa Afandi:
— Ish joyiga yelkadan tepasini rasmi kerak ekanda, - debdi.
— Ha, nega unda uchta chuqur kavlayapsiz, - desa? Afandi:
— Ish joyidan uchta rasm so‘rashgandi, - deb javob bergan ekan.
— Yo‘q, ishga kirmoqchi edim. Rasmga tushib keling deyishdi.
— Rasmga tushishga chuqurni nima aloqasi bor? - desa Afandi:
— Ish joyiga yelkadan tepasini rasmi kerak ekanda, - debdi.
— Ha, nega unda uchta chuqur kavlayapsiz, - desa? Afandi:
— Ish joyidan uchta rasm so‘rashgandi, - deb javob bergan ekan.
Podsho bir marosimda atoqli odamlarga to‘n kiygizdi va Afandini masxara qilish uchun unga eshakning to‘qimini berdi. A’yonlar qatori Afandi ham podshoni duo qilib, minnatdorchilik bildirdi, so‘ng bunday dedi:
— Sizlarga shohim odamlar kiyadigan to‘n berdilar, menga esa, shohona lutf-karamlar qilib, o‘z kiyimlarini yechib berdilar.
— Sizlarga shohim odamlar kiyadigan to‘n berdilar, menga esa, shohona lutf-karamlar qilib, o‘z kiyimlarini yechib berdilar.
Bir kuni afandi chaynagan saqichini burniga yopishtirib ketayosa, qo‘shnisi ko‘rib qolib:
— Iye, ha afandi tinchlikmi?! Burnizga saqichni nega yopishtirib olibsiz, - desa, afandi pinagini buzmay:
— Ey taqsir, men bir kambag‘al odam bo‘lsam... Kambag‘al odamni esa boyligi ko‘zini yonida turishi kerak, - degan ekan.
— Iye, ha afandi tinchlikmi?! Burnizga saqichni nega yopishtirib olibsiz, - desa, afandi pinagini buzmay:
— Ey taqsir, men bir kambag‘al odam bo‘lsam... Kambag‘al odamni esa boyligi ko‘zini yonida turishi kerak, - degan ekan.
Afandi bir idoraga ishga kirmoqchi bo‘lib borgan edi, uning boshlig‘i «erta keling, indin keling» deb juda ko‘p sarson qildi. Afandi bu ishdan umidini uzib o‘sha idora yonidagi sartaroshxonaga kirib ishlay boshladi. Bir kuni idora boshlig‘i kirib Afandiga soch oldirmoqchi bo‘l-di, Afandi uning sochining yarmini oldi-da:
— Turing, qolganiga ertaga keling! - dedi.
— Turing, qolganiga ertaga keling! - dedi.
Kunlarning birida Afandi xotiniga dedi:
— Men majlisga boraman, kech qolsam kerak, darvozani berkitib yotaveringlar.
— Yaxshi, siz kelguncha zerikib o‘tirmay teatrga bora qolaman, - dedi xotini.
— Nima, teatrga? Kim bilan?
— Albatta majlisga bormagan odam bilan-da!
— Men majlisga boraman, kech qolsam kerak, darvozani berkitib yotaveringlar.
— Yaxshi, siz kelguncha zerikib o‘tirmay teatrga bora qolaman, - dedi xotini.
— Nima, teatrga? Kim bilan?
— Albatta majlisga bormagan odam bilan-da!
Afandi kechasi ko‘chada daydib yursa, qo‘shnisi:
— Ha qo‘shni, yarim kechasida nima qilib yuribsiz? - desa, afandi:
— Uyqim qochib ketdi. Shuni qidirib yuribman, - debdi.
— Ha qo‘shni, yarim kechasida nima qilib yuribsiz? - desa, afandi:
— Uyqim qochib ketdi. Shuni qidirib yuribman, - debdi.
Afandi urushga ketayotgan ekan, kamonini olibdi-yu, o‘qini olmabdi. Buni ko‘rganlar:
— O‘q olmaysizmi?, - deyishsa
Afandi:
— O‘qi dushman tomondan kelib qolar..., -dermish.
— O‘q olmaysizmi?, - deyishsa
Afandi:
— O‘qi dushman tomondan kelib qolar..., -dermish.
Kunlarning birida katta boy ziyofat berdi. Shahar hokimi va boshqa amaldorlar qatorida Afandini ham taklif qildi.
Boy hokim uchun uyning to‘ridan joy hozirlab, unga a’lo noz-ne’matlarni qo‘yar, boshqa odamlarga oddiy ovqatlarni tortar edi. Afandi hokimning yoniga o‘tirdi-da o‘z kosasiga hokimnikini, almashtirib oldi. Buni ko‘rgan boy toqatsizlanib qichqirdi:
— Afandi, u ovqatga tegmang, zarar qiladi!
— Bilaman,— javob berdi Afandi,— hokim hazratlari bu ovqatni yeb shikastlanib qolmasinlar, hokim uchun men zararlanay deyapman.
Boy hokim uchun uyning to‘ridan joy hozirlab, unga a’lo noz-ne’matlarni qo‘yar, boshqa odamlarga oddiy ovqatlarni tortar edi. Afandi hokimning yoniga o‘tirdi-da o‘z kosasiga hokimnikini, almashtirib oldi. Buni ko‘rgan boy toqatsizlanib qichqirdi:
— Afandi, u ovqatga tegmang, zarar qiladi!
— Bilaman,— javob berdi Afandi,— hokim hazratlari bu ovqatni yeb shikastlanib qolmasinlar, hokim uchun men zararlanay deyapman.
Bir kuni Xo‘ja Nasriddinga deyishibdi:
— Nasriddin, sizni xotiningiz aqldan ozibdi!
Xo‘ja Nasriddin chuqur o‘yga botibdi.
Undan so‘rashibdi:
— Nimani bunchalik o‘ylab qoldingiz?
Nasriddin:
— Xotinim o‘zi tug‘ilganida aqlsiz edi. Qanday qilib aqldan ozishi mumkin deb o‘ylab qoldim, - degan ekan.
— Nasriddin, sizni xotiningiz aqldan ozibdi!
Xo‘ja Nasriddin chuqur o‘yga botibdi.
Undan so‘rashibdi:
— Nimani bunchalik o‘ylab qoldingiz?
Nasriddin:
— Xotinim o‘zi tug‘ilganida aqlsiz edi. Qanday qilib aqldan ozishi mumkin deb o‘ylab qoldim, - degan ekan.
