Шоҳ-бой ҳақида латифалар
— Салтанатимда солиқлар кун сайин ошиб борса ҳам, хазинада пуллар кўпаймаяпти!? Бунинг боиси недир?
Йиғилганлар орасида доно бир вазир катта муз бўлагини олибди-да, “Шоҳимга узатиб юборинглар!” дебди.
Ҳалиги муз бўлаги қўлма-қўл бўлиб подшоҳга етиб келгунча кичкина томчига айланиб қолибди.
Шунда подшоҳ вазирнинг ақлига таҳсинлар айтиб, барча қўл остида ишлаётган амалдорларни ва хазинага келадиган пулларни қаттиқ назоратга олган экан.
Бир куни улар тўпланишиб пошшонинг олдига киришдилар-да, Афандининг оғзи сассиқлигига уни ишонтирмоқчи бўлишди. Иғво устига тасодифан Афанди келиб қолди. Аъёнларнинг ранги-қути ўчиб, дамлари ичига тушиб кетди.
Пошшо ҳақиқатни билмоқчи бўлиб Афандидан сўради;
— Қани, яқинроқ ўтирчи, аъёнлар сенга қаттиқ касаллик йўлиққан дейдилар, ростми?
— Шоҳим, уларнинг ҳаммаси менинг қадрдон дўстларим, улар ёлғон гапиришмайди, эшитайчи, улар нималар дейишдийкин?
— Буларнинг айтишларича, сенинг оғзинг ёмон сасиб кетган эмиш.
— Уларнинг гаплари жуда тўғри, шоҳим,— деди Афанди,— ҳозиргача мен уларнинг хиёнати, аҳмоқона қилиқларини бировга айтмай ичимга юта берганимдан, ўша иллатлар ичимда сасиб, оғзимдан чиқмоқда.
— Ҳозир ҳаммани олдида менга қараб “Сиз жуда-ям ақлли подшоҳсиз” дейсан.
Афанди:
— Ахир сиз жуда-ям ақилли подшоҳсиз-ку, - деган экан, подшоҳ бу фикридан қайтиб, Афандини донолигига тасанно айтибди.
Кеч кириб, бир жойда тўхташибди-да, тунаш учун чодир тикишибди. Сўнг шу чодирга кириб ухлаб қолишибди. Тонгга яқин хизматкор ўйғониб, ётган жойида хўжайнига шундай дебди:
— Анави осмонда кўриниб турган юлдузлар нимани англатади?
Бой:
— Шуни ҳам билмайсанми нодон!? Кун иссиқ, ҳаво очиқ бўлишини англатади, - деса, хизматкор:
— Балки чодиримизни ўғрилаб кетганини билдирар...?! – деган экан.
— Ҳозирги замонда ҳалол бўлиб яшаш қийин...!
— Сенга бу гапни нима алоқаси бор?!
— Краскани менга сотинглар - дебди. Мардикорлар бойни отини лабига краскадан суртишибди-да, краскани сотиб юборишибди. Бой келса иш тўхтаган. Мардикорлар дам олиб ўтиришибди. Бой ҳайрон бўлиб:
— Нимага ишламасдан ўтирибсизлар? - деб сўраса, мардикорлар отни кўрсатиб:
— Краскани отингиз ичиб қўйди - дейишибди. Бой отига қараса, лаби краска. Шартта чўнтагидан тўппончасини чиқариб, отини отмоқчи бўлибди.
Мардикорлар бойни тўхтатиб:
— Тўхтанг, ахир от краскадан қиммат-ку! - дейишса, бой:
— Сенлар аралашма! Ўтган йили бу лаънати икки тонна цементни ҳам еб қўйган эди, - дермиш.