Afandi haqida latifalar
— Nimangizni yo‘qotdingiz Xo‘ja Nasriddin? – so‘rabdi qo‘shni.
— Chaqa pullarimni tushirib yuborgandim. Shularni izlayapman, - javob beribdi Nasriddin.
— Shu yerda yo‘qotdingizmi? – debdi qo‘shni.
— Yo‘q! Hov anavi qorong‘i yo‘lakda yo‘qotdim. Lekin u yer qorong‘ilik qilyapti. Chiroqni tagiga kelib izlayapman, - dermish Nasriddin.
— Chaqa pullarimni tushirib yuborgandim. Shularni izlayapman, - javob beribdi Nasriddin.
— Shu yerda yo‘qotdingizmi? – debdi qo‘shni.
— Yo‘q! Hov anavi qorong‘i yo‘lakda yo‘qotdim. Lekin u yer qorong‘ilik qilyapti. Chiroqni tagiga kelib izlayapman, - dermish Nasriddin.
Bir kuni kechasi afandi uyda o‘tirsa, qo‘shni xonadan shovqin eshitilibdi.
Afandi devorda ilinib turgan miltig‘ini sekin olib xonaga kirsa, ro‘parasida qop-qora narsa turganmish.
Afandi “paq” etib otibdi. Haligi narsa baribir shundoq turganmish.
Sekin borib qarasa, o‘zini choponi ekan. Shunda afandi:
— Yaxshiyam ichida o‘zim yo‘qligim. Bo‘lmasa, o‘zimni otib qo‘yardim, - dermish.
Afandi devorda ilinib turgan miltig‘ini sekin olib xonaga kirsa, ro‘parasida qop-qora narsa turganmish.
Afandi “paq” etib otibdi. Haligi narsa baribir shundoq turganmish.
Sekin borib qarasa, o‘zini choponi ekan. Shunda afandi:
— Yaxshiyam ichida o‘zim yo‘qligim. Bo‘lmasa, o‘zimni otib qo‘yardim, - dermish.
Afandi bir kuni eshak minib ketayotsa, chorrahada DAN xodimi ko‘rib Afandini to‘xtatibdi, shunda Afandi tormoz ishlamaydi, deb o‘tib ketibdi.
1945 yilda afandi nemislarga asir tushib qolibdi.
— So‘nggi tilagingni tila! – debdi nemislar unga.
— Qulupnay yesam, armonim yo‘q edi, - debdi afandi.
Nemislar:
— Mayli, qulupnay pishsa yeysan, keyin otamiz, - deyishibdi.
Qulupnay pishgunicha urush tugab, afandi omon qolgan ekan.
— So‘nggi tilagingni tila! – debdi nemislar unga.
— Qulupnay yesam, armonim yo‘q edi, - debdi afandi.
Nemislar:
— Mayli, qulupnay pishsa yeysan, keyin otamiz, - deyishibdi.
Qulupnay pishgunicha urush tugab, afandi omon qolgan ekan.
Bir kuni afandi yangi lagan sotib olib, uyiga ketayotib yo‘lda o‘ylab qolibdi: “Hozir bu laganni uyga olib borsam, bolalarim yerga tushirib sindirishadi. Keyin uni tuzatishga yana olib kelaman” debdi-da, laganni shartta yerga tashlab, sindirib, kulolga olib borib yelimlatib, keyin uyiga olib ketgan ekan.
Bir kuni afandi anhor yonidan oʻtib ketayotsa, suvga choʻkayotgan bolani koʻrib qolibdi.
Afandi suvga sakrab, uni qutqarib olib, uyiga olib boribdi.
Bolani tashlab ketayotsa, ota-onasi unga rahmat ham aytmabdi.
Afandi koʻchaga chiqsa, bir payt bolani otasi orqasidan yugurib chiqibdi.
Shunda afandi:
— Mayli, qoʻyavering, hojati yoʻq... Men bolangizga chin dildan yordam berdim, - desa, otasi:
— Bolamni boshida shapkasi bor edi, qani? - dermish.
Afandi suvga sakrab, uni qutqarib olib, uyiga olib boribdi.
Bolani tashlab ketayotsa, ota-onasi unga rahmat ham aytmabdi.
Afandi koʻchaga chiqsa, bir payt bolani otasi orqasidan yugurib chiqibdi.
Shunda afandi:
— Mayli, qoʻyavering, hojati yoʻq... Men bolangizga chin dildan yordam berdim, - desa, otasi:
— Bolamni boshida shapkasi bor edi, qani? - dermish.
Afandi bir poshshoga baliq sovg‘a qildi. Poshsho bu sovg‘a uchun Afandiga xazinadan bir tilla in’om qildi. Afandi chiqib ketishi bilan vazir poshshoga dedi:
— Har kim baliq ko‘tarib kelsa bir tilladan beraversangiz xazina bo‘shab qoladi-ku?
— Darvoke, aytganingiz to‘g‘ri. Nima qilish kerak?
— Darhol Afandini qaytarib kelishni buyuring,— dedi vazir.
Poshsho Afandining ketidan odam yubordi-da, vazirga dedi:
— Tillani qaytarib ber desak kanday bo‘lar ekan?
— Buning iloji oson,— dedi vazir,— Afandidan balig‘ing erkakmi, urg‘ochimi deb so‘raysiz, urg‘ochi desa, «Menga erkak baliq kerak» deysiz, erkak desa, «Menga urg‘ochi baliq kerak» deysizu tillani qaytarib olasiz.
Afandi keldi. Poshsho undan so‘radi:
— Balig‘ing erkakmi urg‘ochimi?
Afandi poshshoning niyatini payqab:
— Balig‘im xunasa edi,— deb javob berdi.
Poshsho uning ziyrakligiga qoyil qolib, yana bir tilla in’om qildi.
— Har kim baliq ko‘tarib kelsa bir tilladan beraversangiz xazina bo‘shab qoladi-ku?
— Darvoke, aytganingiz to‘g‘ri. Nima qilish kerak?
— Darhol Afandini qaytarib kelishni buyuring,— dedi vazir.
Poshsho Afandining ketidan odam yubordi-da, vazirga dedi:
— Tillani qaytarib ber desak kanday bo‘lar ekan?
— Buning iloji oson,— dedi vazir,— Afandidan balig‘ing erkakmi, urg‘ochimi deb so‘raysiz, urg‘ochi desa, «Menga erkak baliq kerak» deysiz, erkak desa, «Menga urg‘ochi baliq kerak» deysizu tillani qaytarib olasiz.
Afandi keldi. Poshsho undan so‘radi:
— Balig‘ing erkakmi urg‘ochimi?
Afandi poshshoning niyatini payqab:
— Balig‘im xunasa edi,— deb javob berdi.
Poshsho uning ziyrakligiga qoyil qolib, yana bir tilla in’om qildi.
Bir kuni tushida qo‘shni xotinlar Afandini chiroyli, yosh qizga uylantirmoqchi bo‘lishib turganlarida u uyg‘onib ketib, xotinini turta boshladi:
— Xotin, xotin, tur, ish chatoq!
— Nima gap?— uyqusirab so‘radi xotini.
— Qo‘shnilar meni uylantirishmoqchi, ularni hayda!
— Tinch qo‘ying, uyqumni buzmang?
— Bilib qo‘y, men seni oldindan ogohlantirib qo‘ymoqdaman. Haqiqatan ham ularning shunday niyati bo‘lsa, keyin mendan o‘pkalab yurma,— dedi Afandi.
— Xotin, xotin, tur, ish chatoq!
— Nima gap?— uyqusirab so‘radi xotini.
— Qo‘shnilar meni uylantirishmoqchi, ularni hayda!
— Tinch qo‘ying, uyqumni buzmang?
— Bilib qo‘y, men seni oldindan ogohlantirib qo‘ymoqdaman. Haqiqatan ham ularning shunday niyati bo‘lsa, keyin mendan o‘pkalab yurma,— dedi Afandi.
Kunlardan birida hokim yo‘lda ketayotgan ekan, ko‘chada eshak yetaklab ketayotgan Afandini ko‘rib, shofyorga:
— Otaxonni yonida to‘xtat, bir bopli - debdi.
Hokim Afandiga qarab:
— Ha, Afandi, eshakni o‘qishga olib ketvosizmi? - deb shofyor bilan qotib kulishibdi.
Gapga javoban Afandi:
— Ha, o‘qishga olib ketvoman. O‘qisa hokim bo‘ladi, o‘qimasa shofyor - debdi
— Otaxonni yonida to‘xtat, bir bopli - debdi.
Hokim Afandiga qarab:
— Ha, Afandi, eshakni o‘qishga olib ketvosizmi? - deb shofyor bilan qotib kulishibdi.
Gapga javoban Afandi:
— Ha, o‘qishga olib ketvoman. O‘qisa hokim bo‘ladi, o‘qimasa shofyor - debdi
Afandi xonga g‘oz pishirib borar edi, yo‘lda korni ochib, bir oyog‘ini yeb qo‘ydi. Xon uni olib so‘radi:
— Bir oyog‘i qani?
— Bu yilgi g‘ozlarning hammasi bir oyoqli ekan,— dedi-da, Afandi suv bo‘yida bir oyog‘ini ko‘tarib dam olib turgan g‘ozlarni ko‘rsatdi. Xon tayoqni ko‘tarib po‘pisa qilgan edi, g‘ozlar ikki oyoqlab qochdi.
— Ana, oyoqlari ikkita ekan-ku,— dedi xon. Afandi pinagini buzmay javob berdi:
— Shu tayoq bilan birov sizga ham hamla qilsa, ikki oyoq u yoqda tursin, to‘rt oyoqlab qochar edingiz.
— Bir oyog‘i qani?
— Bu yilgi g‘ozlarning hammasi bir oyoqli ekan,— dedi-da, Afandi suv bo‘yida bir oyog‘ini ko‘tarib dam olib turgan g‘ozlarni ko‘rsatdi. Xon tayoqni ko‘tarib po‘pisa qilgan edi, g‘ozlar ikki oyoqlab qochdi.
— Ana, oyoqlari ikkita ekan-ku,— dedi xon. Afandi pinagini buzmay javob berdi:
— Shu tayoq bilan birov sizga ham hamla qilsa, ikki oyoq u yoqda tursin, to‘rt oyoqlab qochar edingiz.
