Shoh-Boy haqida latifalar
— Saltanatimda soliqlar kun sayin oshib borsa ham, xazinada pullar ko‘paymayapti!? Buning boisi nedir?
Yig‘ilganlar orasida dono bir vazir katta muz bo‘lagini olibdi-da, “Shohimga uzatib yuboringlar!” debdi.
Haligi muz bo‘lagi qo‘lma-qo‘l bo‘lib podshohga yetib kelguncha kichkina tomchiga aylanib qolibdi.
Shunda podshoh vazirning aqliga tahsinlar aytib, barcha qo‘l ostida ishlayotgan amaldorlarni va xazinaga keladigan pullarni qattiq nazoratga olgan ekan.
Bir kuni ular to‘planishib poshshoning oldiga kirishdilar-da, Afandining og‘zi sassiqligiga uni ishontirmoqchi bo‘lishdi. Ig‘vo ustiga tasodifan Afandi kelib qoldi. A’yonlarning rangi-quti o‘chib, damlari ichiga tushib ketdi.
Poshsho haqiqatni bilmoqchi bo‘lib Afandidan so‘radi;
— Qani, yaqinroq o‘tirchi, a’yonlar senga qattiq kasallik yo‘liqqan deydilar, rostmi?
— Shohim, ularning hammasi mening qadrdon do‘stlarim, ular yolg‘on gapirishmaydi, eshitaychi, ular nimalar deyishdiykin?
— Bularning aytishlaricha, sening og‘zing yomon sasib ketgan emish.
— Ularning gaplari juda to‘g‘ri, shohim,— dedi Afandi,— hozirgacha men ularning xiyonati, ahmoqona qiliqlarini birovga aytmay ichimga yuta berganimdan, o‘sha illatlar ichimda sasib, og‘zimdan chiqmoqda.
— Hozir hammani oldida menga qarab “Siz juda-yam aqlli podshohsiz” deysan.
Afandi:
— Axir siz juda-yam aqilli podshohsiz-ku, - degan ekan, podshoh bu fikridan qaytib, Afandini donoligiga tasanno aytibdi.
— Anavi osmonda ko‘rinib turgan yulduzlar nimani anglatadi?
Boy:
— Shuni ham bilmaysanmi nodon!? Kun issiq, havo ochiq bo‘lishini anglatadi, - desa, xizmatkor:
— Balki chodirimizni o‘g‘rilab ketganini bildirar...?! – degan ekan.
— Hozirgi zamonda halol bo‘lib yashash qiyin...!
— Senga bu gapni nima aloqasi bor?!
— Kraskani menga sotinglar - debdi. Mardikorlar boyni otini labiga kraskadan surtishibdi-da, kraskani sotib yuborishibdi. Boy kelsa ish to‘xtagan. Mardikorlar dam olib o‘tirishibdi. Boy hayron bo‘lib:
— Nimaga ishlamasdan o‘tiribsizlar? - deb so‘rasa, mardikorlar otni ko‘rsatib:
— Kraskani otingiz ichib qo‘ydi - deyishibdi. Boy otiga qarasa, labi kraska. Shartta cho‘ntagidan to‘pponchasini chiqarib, otini otmoqchi bo‘libdi.
Mardikorlar boyni to‘xtatib:
— To‘xtang, axir ot kraskadan qimmat-ku! - deyishsa, boy:
— Senlar aralashma! O‘tgan yili bu la’nati ikki tonna sementni ham yeb qo‘ygan edi, - dermish.