Afandi haqida latifalar
Afandi ikki og‘aynisi bilan ovga chiqibdi. Buni qarangki ularning yoniga bir sehrgar kelib:
— Tila tilagingni, agar bajo aylasam, seni joningni olaman, bajo aylay olmasam senga bitmas tugalmas xazina beraman, - debdi.
Shunda Afandining birinchi og‘aynisi:
— Suvdagi baliqni olib ber, - debdi.
Sehrgar buni amalga oshiribdi va uning jonini olibdi.
Navbat Afandining ikkinchi og‘aynisiga yetib kelibdi.
Ikkinchi og‘aynisi:
— Uchib ketayotgan qushni so‘rabdi.
Sehrgar bu tilakni ham amalga oshiribdi va uning jonini olibdi.
Navbat endi Afandiga kelganida, afandi nima deyishni bilmay, havoni buzibdi va shunday debdi:
— Shu havoni menga tutib ber, - debdi.
Sehrgar bu tilakni bajo aylay olmabdi va xazinani Afandiga topshiribdi.
— Tila tilagingni, agar bajo aylasam, seni joningni olaman, bajo aylay olmasam senga bitmas tugalmas xazina beraman, - debdi.
Shunda Afandining birinchi og‘aynisi:
— Suvdagi baliqni olib ber, - debdi.
Sehrgar buni amalga oshiribdi va uning jonini olibdi.
Navbat Afandining ikkinchi og‘aynisiga yetib kelibdi.
Ikkinchi og‘aynisi:
— Uchib ketayotgan qushni so‘rabdi.
Sehrgar bu tilakni ham amalga oshiribdi va uning jonini olibdi.
Navbat endi Afandiga kelganida, afandi nima deyishni bilmay, havoni buzibdi va shunday debdi:
— Shu havoni menga tutib ber, - debdi.
Sehrgar bu tilakni bajo aylay olmabdi va xazinani Afandiga topshiribdi.
Afandining birov bir narsa so‘rasa, o‘sha zahoti bermay, ertasiga beradigan g‘alati odati bor edi. Bir kun qo‘shnisi:
— Bir oshlik tuz berib turing,— dedi.
— Tuz yo‘q edi-ku,— deb qaytardi-da, ertasiga o‘zi olib chiqib berdi.
— Iye, bor ekan-ku, nega kecha bera qolmay, bugun o‘zingiz olib chiqdingiz?
— Beradigan narsamning qadri bilinsin, dedim-da.
— Bir oshlik tuz berib turing,— dedi.
— Tuz yo‘q edi-ku,— deb qaytardi-da, ertasiga o‘zi olib chiqib berdi.
— Iye, bor ekan-ku, nega kecha bera qolmay, bugun o‘zingiz olib chiqdingiz?
— Beradigan narsamning qadri bilinsin, dedim-da.
Bir kuni afandining tog‘asi olamdan o‘tib qolgan ekan. Afandi rahmatli tog‘asiga qabr tosh qildirish uchun mramorsozni oldiga boribdi. Mramorchi bilan narxini hech kelisha olmabdi
Afandi mramor ustasiga:
— Keling endi, sal kelishtirib berin...! Doimiy mijozingiz bo‘lib qolaman, - dermish.
Afandi mramor ustasiga:
— Keling endi, sal kelishtirib berin...! Doimiy mijozingiz bo‘lib qolaman, - dermish.
Afandi charchab uzoq yo‘ldan kelar edi. Yo‘lda otliq ketayotgan mahalla ellikboshisiga ko‘zi tushib qoldi va undan iltimos qildi:
— To‘nimni olib ketmaysizmi?
— Mayli,— rozi bo‘ldi ellikboshi,— qishloqqa borgach uni kimga berib qo‘yishim kerak?
— To‘nimning o‘zi otdan tushib, uyni topib ketadi.
— Masxarabozlikni qo‘ying, Afandi, hech jahonda to‘n ham uyini topib keta oladimi?
— Axir, uning ichida o‘zim bo‘laman-da!— dedi Afandi.
— To‘nimni olib ketmaysizmi?
— Mayli,— rozi bo‘ldi ellikboshi,— qishloqqa borgach uni kimga berib qo‘yishim kerak?
— To‘nimning o‘zi otdan tushib, uyni topib ketadi.
— Masxarabozlikni qo‘ying, Afandi, hech jahonda to‘n ham uyini topib keta oladimi?
— Axir, uning ichida o‘zim bo‘laman-da!— dedi Afandi.
Poshshoning hovliqma vaziri bor edi. Bir kuni u maqtana boshladi:
— Dunyoda men o‘qib o‘rganmagan ilm-hunar, men yecholmaydigan masala yo‘q!
Bu gaplardan achchig‘langan Afandi so‘radi:
— Shunday donishmand ekansiz, bir savol beray, javob bering?
— Marhamat.
Afandi cho‘zib hushtak chaldi-da:
— Shunga to‘rtta tugma qadab bering,—dedi.
— Dunyoda men o‘qib o‘rganmagan ilm-hunar, men yecholmaydigan masala yo‘q!
Bu gaplardan achchig‘langan Afandi so‘radi:
— Shunday donishmand ekansiz, bir savol beray, javob bering?
— Marhamat.
Afandi cho‘zib hushtak chaldi-da:
— Shunga to‘rtta tugma qadab bering,—dedi.
Bir kuni Afandi bozordan yuk ko‘tarib kelayotgan ekan, bir qo‘shnisi uni ko‘rib:
— E, qo‘shni men ham bozorga ketayotgan edim, etmabsiz-de mashinamda birga borib kelardik, - debdi
Shunda Afandi:
— Rostanmi? Yaxshi ettingiz, yana u bu narsalar olishim kerak edi, hozir chiqaman. Qo‘shni bor bo‘ling, - desa Haligi qo‘shni ichida:
— Qo‘qon ma’ziratni ham bilmaydi bu galvars. Sen yetmay turuvding, - dermish
— E, qo‘shni men ham bozorga ketayotgan edim, etmabsiz-de mashinamda birga borib kelardik, - debdi
Shunda Afandi:
— Rostanmi? Yaxshi ettingiz, yana u bu narsalar olishim kerak edi, hozir chiqaman. Qo‘shni bor bo‘ling, - desa Haligi qo‘shni ichida:
— Qo‘qon ma’ziratni ham bilmaydi bu galvars. Sen yetmay turuvding, - dermish
Afandi yangi uy qurdirish niyatida chiroyli, baland uylarga qarab yurgan ekan. Bir kuni oldidan judayam hashamatli uy chikibdi. Bu uy afandiga yoqib, uyni qurgan ustani topmoqchi bo‘lib tursa, bitta rus yigit o‘tib qolibdi.
— Bu uyni kim qurganini bilmaysanmi?, - desa,
— Ya neznayu, - debdi yigit.
Afandi esa bu "Ya neznayu" deganlari ustani ismi deb o‘ylabdi. Uni qidirib ketayotsa, oldidan yana bitta chiroyli uy chiqibdi. Bu uy oldingisidan ham chiroyli ekan. Bu uyni qurgan ustaga uyimni qurdiraman, degan hayolda tursa, oldidan rus ayol chiqibdi.
— Bu uyni kim qurganini bilmaysizmi?, - debdi afandi.
Ayol esa:
— Ya neznayu, - deb javob qaytaribdi.
— "Ya neznayu" degani o‘ylaganimdanam zo‘r ekan. Bu ustaning uyini albatta topaman, - deb ketaveribdi.
Bir payt oldidan qabr chiqibdi. Qabrning yonginasidan o‘tib ketayotgan rus choldan:
— Bu kimning qabri?, - so‘rabdi afandi.
Chol esa:
— Ya neznayu, - debdi.
Afandi cholning javobini eshitib:
— Kech qolibman-da, - degan ekan.
— Bu uyni kim qurganini bilmaysanmi?, - desa,
— Ya neznayu, - debdi yigit.
Afandi esa bu "Ya neznayu" deganlari ustani ismi deb o‘ylabdi. Uni qidirib ketayotsa, oldidan yana bitta chiroyli uy chiqibdi. Bu uy oldingisidan ham chiroyli ekan. Bu uyni qurgan ustaga uyimni qurdiraman, degan hayolda tursa, oldidan rus ayol chiqibdi.
— Bu uyni kim qurganini bilmaysizmi?, - debdi afandi.
Ayol esa:
— Ya neznayu, - deb javob qaytaribdi.
— "Ya neznayu" degani o‘ylaganimdanam zo‘r ekan. Bu ustaning uyini albatta topaman, - deb ketaveribdi.
Bir payt oldidan qabr chiqibdi. Qabrning yonginasidan o‘tib ketayotgan rus choldan:
— Bu kimning qabri?, - so‘rabdi afandi.
Chol esa:
— Ya neznayu, - debdi.
Afandi cholning javobini eshitib:
— Kech qolibman-da, - degan ekan.
Afandi ko‘chadan kelayotgan edi, ikki bolani uchratdi. Ulardan biri yig‘lab Afandiga arz qildi:
— Anavi bola qulog‘imni tishlab oldi.
— Yo‘q, men tishlaganim yo‘q,— dedi ikkinchi bola,— o‘z qulog‘ini o‘zi tishlab oldi.
— Bekor aytibsan,— dedi Afandi ikkinchi bolaga — bu tuyamidi o‘z qulog‘ini o‘zi tishlaydi.
— Anavi bola qulog‘imni tishlab oldi.
— Yo‘q, men tishlaganim yo‘q,— dedi ikkinchi bola,— o‘z qulog‘ini o‘zi tishlab oldi.
— Bekor aytibsan,— dedi Afandi ikkinchi bolaga — bu tuyamidi o‘z qulog‘ini o‘zi tishlaydi.
Afandi xonga g‘oz pishirib borar edi, yo‘lda korni ochib, bir oyog‘ini yeb qo‘ydi. Xon uni olib so‘radi:
— Bir oyog‘i qani?
— Bu yilgi g‘ozlarning hammasi bir oyoqli ekan,— dedi-da, Afandi suv bo‘yida bir oyog‘ini ko‘tarib dam olib turgan g‘ozlarni ko‘rsatdi. Xon tayoqni ko‘tarib po‘pisa qilgan edi, g‘ozlar ikki oyoqlab qochdi.
— Ana, oyoqlari ikkita ekan-ku,— dedi xon. Afandi pinagini buzmay javob berdi:
— Shu tayoq bilan birov sizga ham hamla qilsa, ikki oyoq u yoqda tursin, to‘rt oyoqlab qochar edingiz.
— Bir oyog‘i qani?
— Bu yilgi g‘ozlarning hammasi bir oyoqli ekan,— dedi-da, Afandi suv bo‘yida bir oyog‘ini ko‘tarib dam olib turgan g‘ozlarni ko‘rsatdi. Xon tayoqni ko‘tarib po‘pisa qilgan edi, g‘ozlar ikki oyoqlab qochdi.
— Ana, oyoqlari ikkita ekan-ku,— dedi xon. Afandi pinagini buzmay javob berdi:
— Shu tayoq bilan birov sizga ham hamla qilsa, ikki oyoq u yoqda tursin, to‘rt oyoqlab qochar edingiz.
Bir kuni afandining darvozasi taqqillab qolibdi.
— Kim u?, - debdi afandi.
— Uy egasi bormi?, - so‘rabdi tashqaridagi odam.
— Gazdanmisiz yoki svetdanmi?, - debdi yana afandi.
— Kollejdanman!
— Kollejga-yam pul to‘lanadigan bo‘ldimi?
— Yo‘q, o‘g‘lingizni o‘qishga jo‘natsangiz bo‘ldi...
— Kim u?, - debdi afandi.
— Uy egasi bormi?, - so‘rabdi tashqaridagi odam.
— Gazdanmisiz yoki svetdanmi?, - debdi yana afandi.
— Kollejdanman!
— Kollejga-yam pul to‘lanadigan bo‘ldimi?
— Yo‘q, o‘g‘lingizni o‘qishga jo‘natsangiz bo‘ldi...
