Афанди ҳақида латифалар
— Қаҳратон қиш куни подшо Афандини чақиртириб буюрди:
— Яланғоч, қасрнинг томига чиқиб, тонг отгунча турсангиз икки юз танга мукофот бераман!
Афанди шартга рози бўлиб, шом вақтида кийимларини ечди-да қаср томига чиқиб кетди. Совуқда қотиб қолмаслик учун у ўзи билан катта бир тошни олиб чиқиб, тонг отгунча тошни у ёқдан-бу ёққа юмалатиб чиқди.
Подшо ва аъёнлар Афандини совуқда қотиб ўлган деб ўйлаган эдилар, Афанди эса, эрталаб томдан соғ-саломат тушиб подшога таъзим қилди ҳамда ваъда қилинган тангаларнинг берилишини талаб қилди. подшо сўради:
— Мулла Насриддин, кечаси кўзингизга ўт кўринмадими?
— Тоғнинг тепасида йилтиллаган ўт кўринди,— деди Афанди.
— Шартни бузибсиз, ўша ўтга исингансиз, шунинг учун сизга танга берилмайди!—деди-да, подшо Афандини ҳайдаб чиқарди. Ёзда подшо вазири билан овдан қайтишда ниҳоятда чанқаб, чой ичиш учун Афандининг ховлисига келишди. Афанди улар олдига талқон қўйди ва дастурхонга қистай бошлади.
— Ташналикдан ўлар ҳолатга келдик, чой қайнатиб чиқинг,— буюрди подшо. Афанди «хўп бўлади» деди-да, уйига кириб кетиб, қайтиб чиқмади.
Подшо Афандининг орқасидан кириб қараса, у қумғонни узун ёғочга илиб қўйиб тагидан ўт ёқмоқда. подшо ҳайрон бўлиб сўради:
— Ёғоч учида турган қумғон ҳам ердан ўт ёққанда қайнайдими?
Афанди бепарво жавоб берди:
— Қаср томида туриб, тоғдаги оловга исинса бўлар экан-ку, ердан ёқилган ўтга ёғоч учидаги қумғон қайнамас эканми?!
— Яланғоч, қасрнинг томига чиқиб, тонг отгунча турсангиз икки юз танга мукофот бераман!
Афанди шартга рози бўлиб, шом вақтида кийимларини ечди-да қаср томига чиқиб кетди. Совуқда қотиб қолмаслик учун у ўзи билан катта бир тошни олиб чиқиб, тонг отгунча тошни у ёқдан-бу ёққа юмалатиб чиқди.
Подшо ва аъёнлар Афандини совуқда қотиб ўлган деб ўйлаган эдилар, Афанди эса, эрталаб томдан соғ-саломат тушиб подшога таъзим қилди ҳамда ваъда қилинган тангаларнинг берилишини талаб қилди. подшо сўради:
— Мулла Насриддин, кечаси кўзингизга ўт кўринмадими?
— Тоғнинг тепасида йилтиллаган ўт кўринди,— деди Афанди.
— Шартни бузибсиз, ўша ўтга исингансиз, шунинг учун сизга танга берилмайди!—деди-да, подшо Афандини ҳайдаб чиқарди. Ёзда подшо вазири билан овдан қайтишда ниҳоятда чанқаб, чой ичиш учун Афандининг ховлисига келишди. Афанди улар олдига талқон қўйди ва дастурхонга қистай бошлади.
— Ташналикдан ўлар ҳолатга келдик, чой қайнатиб чиқинг,— буюрди подшо. Афанди «хўп бўлади» деди-да, уйига кириб кетиб, қайтиб чиқмади.
Подшо Афандининг орқасидан кириб қараса, у қумғонни узун ёғочга илиб қўйиб тагидан ўт ёқмоқда. подшо ҳайрон бўлиб сўради:
— Ёғоч учида турган қумғон ҳам ердан ўт ёққанда қайнайдими?
Афанди бепарво жавоб берди:
— Қаср томида туриб, тоғдаги оловга исинса бўлар экан-ку, ердан ёқилган ўтга ёғоч учидаги қумғон қайнамас эканми?!
Хилват кўчада Афандини йўлтўсарлар тўхтатиб дебди:
— Ҳамёнингни чўз! Пул керакми жонингми?
Афанди ўйланиб туриб:
— Ҳозир ёнимда пул йўқ эди. Сизлардан қарз бўлиб қоларканман-да, - дермиш.
— Ҳамёнингни чўз! Пул керакми жонингми?
Афанди ўйланиб туриб:
— Ҳозир ёнимда пул йўқ эди. Сизлардан қарз бўлиб қоларканман-да, - дермиш.
Бир куни афанди эшаги билан кетаётса, иккита одам афандини устидан кулмоқчи бўлиб:
— Салом қани? - дебди.
Шунда афанди эшагига қараб:
— Ўртоқларингга салом бермайсанми? - деган экан.
— Салом қани? - дебди.
Шунда афанди эшагига қараб:
— Ўртоқларингга салом бермайсанми? - деган экан.
Афанди ҳар доим Бойваччани мот қилар экан. Мот бўлишдан зериккан бой хотинидан маслахат сўрабди.
Хотини:
— Ҳамма казо-казоларни самоворда ош қилиб чақиринг. Афандини 10дақиқа кечроққа айтасиз. Афанди келганида ҳаммани олдида:
— "Афанди турсигими ювиб қўйдизми?" - десангиз мот бўлади.
Бой хотини айтганидек қилибди. Ҳамма ўтирган вақтда Афанди кириб келишига, Бой туриб:
— Афанди турсигимми ювиб қўйдингизми? — деса
Афанди:
— Ия, яна сийиб қўйдингизми? — дермиш.
Хотини:
— Ҳамма казо-казоларни самоворда ош қилиб чақиринг. Афандини 10дақиқа кечроққа айтасиз. Афанди келганида ҳаммани олдида:
— "Афанди турсигими ювиб қўйдизми?" - десангиз мот бўлади.
Бой хотини айтганидек қилибди. Ҳамма ўтирган вақтда Афанди кириб келишига, Бой туриб:
— Афанди турсигимми ювиб қўйдингизми? — деса
Афанди:
— Ия, яна сийиб қўйдингизми? — дермиш.
Афанди бир жойда тўй бўляпти деб эшитди, гарчи таклиф қилинмаган бўлишига қарамай, тўйга жуда ҳам боргиси келибди. Ўйлаб-ўйлаб баҳона топибди. Бир варақ қоғозни тўрт буклаб, чўнтагига солибди-ю, тўйхонага отланибди. Тўй эгасига бориб:
— Сизга қозидан хат,— деб қоғозни берибди. Тўй эгаси қувониб, хатни олиб, Афандини тўйхонага киргизиб тўрга ўтказибди. Афанди эса вақтдан фойдаланиб, дастурхондаги нози-неъматларни бир бошдан ея бошлабди.
Тўй эгаси қоғозни очиб қараса, бўм-бўш.
— Қоғозда ҳеч нарса ёзилмаган-ку! - дебди афандининг ёнига бориб.
— Ишлари зарур бўлгани учун қоғозга хат ёзишга қўллари тегмади,— дермиш Афанди.
— Сизга қозидан хат,— деб қоғозни берибди. Тўй эгаси қувониб, хатни олиб, Афандини тўйхонага киргизиб тўрга ўтказибди. Афанди эса вақтдан фойдаланиб, дастурхондаги нози-неъматларни бир бошдан ея бошлабди.
Тўй эгаси қоғозни очиб қараса, бўм-бўш.
— Қоғозда ҳеч нарса ёзилмаган-ку! - дебди афандининг ёнига бориб.
— Ишлари зарур бўлгани учун қоғозга хат ёзишга қўллари тегмади,— дермиш Афанди.
Подшо Афандига буюриб қолди:
— Бугун таъбим тирриқ. Энди ўзингдан ҳам қизиқ, кулдирадиган одам топиб кел!
Афанди «хўп» деб чиқиб кетди. Бир оздан кейин бир жиннини олиб келди. Жинни пойма-пой, алмойи-алжойи гапларни гапиравериб, подшонинг баттар таъбини тирриқ қилди. Унинг ғазаби қўзғаб, мулозимига буюрди:
— Бор, жиннига юз таёқ ур, жинни келтирганга икки юз таёқ ур!
— Ана холос,— деди Афанди хандон ташлаб куларкан,— жиннининг ўзи битта эди, жинни келтирган билан иккита бўлди, мана, ур деган билан учта бўлди.
— Бугун таъбим тирриқ. Энди ўзингдан ҳам қизиқ, кулдирадиган одам топиб кел!
Афанди «хўп» деб чиқиб кетди. Бир оздан кейин бир жиннини олиб келди. Жинни пойма-пой, алмойи-алжойи гапларни гапиравериб, подшонинг баттар таъбини тирриқ қилди. Унинг ғазаби қўзғаб, мулозимига буюрди:
— Бор, жиннига юз таёқ ур, жинни келтирганга икки юз таёқ ур!
— Ана холос,— деди Афанди хандон ташлаб куларкан,— жиннининг ўзи битта эди, жинни келтирган билан иккита бўлди, мана, ур деган билан учта бўлди.
Афанди боғида ўтин қилиб, кечқурун болтасини елкасига ташлаб кетаётган эди, йўлда бир ҳовлидан ит чиқиб, Афандига ташланди. Афанди болта билан итни чопиб ўлдирди. Итнинг эгаси чиқиб Афандини тутди:
— Ит сизни талаган экан, болтанинг сопи билан уриб ҳайдасангиз ҳам бўлар эди-ку!
— Ит думи билан қопса, болтанинг сопи билан урар эдим, бети билан қопгандан кейин, мен ҳам болтанинг бети билан чопдим-да! Ўзидан кўрсин!
— Ит сизни талаган экан, болтанинг сопи билан уриб ҳайдасангиз ҳам бўлар эди-ку!
— Ит думи билан қопса, болтанинг сопи билан урар эдим, бети билан қопгандан кейин, мен ҳам болтанинг бети билан чопдим-да! Ўзидан кўрсин!
Афанди бозорга бораман деб отини эгарлаётса, оти 1000 сўм бериб "Damas'да бориб келавер" деярмиш
Афандининг бир қизи бор экан. Унга бирдан уч йигит ошиқ бўлибди. Учаласи уч юртдан экан, биринчиси: ўзбек, иккинчиси: рус, учинчиси: немис экан.
Афанди уларга шарт қўйибди:
— Ўзингизга ёққан гулни олиб келинглар. Улар олиб келибди.
— Энди ҳар ким ўзи олиб келган гулни есин, - дебди.
Ўзбек лола олиб келган экан, уни бемалол ебди. Рус атиргул олиб келган экан. У гулни еяр экан, ҳам кулармиш, ҳам йиғлармиш.
— Нега йиғлаяпсан, деб сўрашса
— Атиргулнинг тикани бўғзимга тиқиляпти, - дермиш.
— Унда нега кулаяпсан, -деб сурашса
— Ану немис кактус кўтариб келяпти, - дермиш.
Афанди уларга шарт қўйибди:
— Ўзингизга ёққан гулни олиб келинглар. Улар олиб келибди.
— Энди ҳар ким ўзи олиб келган гулни есин, - дебди.
Ўзбек лола олиб келган экан, уни бемалол ебди. Рус атиргул олиб келган экан. У гулни еяр экан, ҳам кулармиш, ҳам йиғлармиш.
— Нега йиғлаяпсан, деб сўрашса
— Атиргулнинг тикани бўғзимга тиқиляпти, - дермиш.
— Унда нега кулаяпсан, -деб сурашса
— Ану немис кактус кўтариб келяпти, - дермиш.
Бир куни подшо Афандининг ўғлини ҳузурига чақирди. Боланинг қадди-қомати, қоши-кўзи худди отасиникига ўхшар эди. Унинг ақлини ҳам отасиникига ўхшаш-ўхшамаслигини синаш учун болага бир тилла берган эди, у пулни сира олмади.
— Нега тиллани олмайсан?
— Онамдан қўрқаман, у бегона одамдан пул олмагин деган.
— Яша,— хурсанд бўлди подшо,— мен онанг айтган бегона одам эмас, ҳукмдоринг бўламан, ола бер!
— Мен подшо эканлигингизни биламан, онам бунга барибир ишонмайдида.
— Нима учун?—ҳайрон бўлди подшо.
— Агар подшо пул берса, бир тилла эмас, купроқ берар эди, дейди-да.
— Нега тиллани олмайсан?
— Онамдан қўрқаман, у бегона одамдан пул олмагин деган.
— Яша,— хурсанд бўлди подшо,— мен онанг айтган бегона одам эмас, ҳукмдоринг бўламан, ола бер!
— Мен подшо эканлигингизни биламан, онам бунга барибир ишонмайдида.
— Нима учун?—ҳайрон бўлди подшо.
— Агар подшо пул берса, бир тилла эмас, купроқ берар эди, дейди-да.
