Афанди ҳақида латифалар
Подшо эрталаб овга борар эди, рўпарасидан Афанди чиқиб қолди. Афандининг кўриниши анча ҳунук бўлганидан, подшо ходимларига буюрди:
— Овнинг бошидан шундай бадбашара одам учради, бугун ов юришмайди, олиб бор зиндонга сол буни, ҳали овдан қайтганда гаплашаман бу билан!
Олиб бориб Афандини зиндонга ташладилар. Аммо шу куни подшонинг ови жуда яхши юришди. подшо овдан қайтгач, Афандини чақиртириб деди:
— Агар бугун овим юришмаганда, сени ўлдирар эдим, бахтинг бор экан.
— Бир савол сўрасам майлими?—деди Афанди.
— Сўра!
— «Бахтсизлик келтиради, овим юришмайди» деб мени эрталаб қаматдингиз, аксинча, овингиз юришиб кетди. Мен ҳам бола-чақамнинг шу бугунги тирикчилиги учун бир парча нон топгани чиққан эдим, кечгача зиндонда ётиб, тирикчиликдан қолдим, бола-чақамнинг ҳоли нима кечганини билмайман. Қани, айтинг-чи, иккаламиздан қайси биримиз бахтсизлик келтирар эканмиз?
— Овнинг бошидан шундай бадбашара одам учради, бугун ов юришмайди, олиб бор зиндонга сол буни, ҳали овдан қайтганда гаплашаман бу билан!
Олиб бориб Афандини зиндонга ташладилар. Аммо шу куни подшонинг ови жуда яхши юришди. подшо овдан қайтгач, Афандини чақиртириб деди:
— Агар бугун овим юришмаганда, сени ўлдирар эдим, бахтинг бор экан.
— Бир савол сўрасам майлими?—деди Афанди.
— Сўра!
— «Бахтсизлик келтиради, овим юришмайди» деб мени эрталаб қаматдингиз, аксинча, овингиз юришиб кетди. Мен ҳам бола-чақамнинг шу бугунги тирикчилиги учун бир парча нон топгани чиққан эдим, кечгача зиндонда ётиб, тирикчиликдан қолдим, бола-чақамнинг ҳоли нима кечганини билмайман. Қани, айтинг-чи, иккаламиздан қайси биримиз бахтсизлик келтирар эканмиз?
Афандининг уйига узоқдан бир дўсти мехмон бўлиб келибди. Дастурхон ширинлик ва мевалар билан безатилган экан.
Меҳмон тарвуздан еб туриб дебди:
— Дўстим, бу қора-қорачалари нима?
— Бу - шу меванинг данаги! Мана лаганча бемалол данагини ажратиб еяверинг.
Бир оз ўтиб меҳмон яна бир мевани ея бошлабди.
Афанди:
— Дўстим буни ейиш керак...
Мехмон:
— Мен нима қилябман?
Афанди:
— Тўғри еябсиз, лекин пўчоғини еябсиз...
— Ўзингиз айтдингиз-ку, данагини ажратинг деб...
— Тўғри айтдим, лекин бу - Анор! Буни данагини ейиш керак!
Меҳмон тарвуздан еб туриб дебди:
— Дўстим, бу қора-қорачалари нима?
— Бу - шу меванинг данаги! Мана лаганча бемалол данагини ажратиб еяверинг.
Бир оз ўтиб меҳмон яна бир мевани ея бошлабди.
Афанди:
— Дўстим буни ейиш керак...
Мехмон:
— Мен нима қилябман?
Афанди:
— Тўғри еябсиз, лекин пўчоғини еябсиз...
— Ўзингиз айтдингиз-ку, данагини ажратинг деб...
— Тўғри айтдим, лекин бу - Анор! Буни данагини ейиш керак!
Бир куни подшоҳ хизматкорларини чақириб дебди:
— Сизларга бир кун муҳлат. Агар эртага гапирадиган қушни топиб келмасанглар, ҳаммангизни жазолайман!
Хизматкорлари нима қилишини билмай, туни билан чора излашибди. Ўйлаб-ўйлаб, афандига мурожат қилишибди. Афанди:
— Асло қайғурманглар. Менда чора бор, - дебди.
Эртаси кунига шоҳ саройига катта қора қарға билан афанди кириб келибди. Буни кўрган хизматкорлар жонларидан умидини узиб туришса, шоҳ қарғага қараб:
— Манави одам карми? - деб хизматкорларидан бирини кўрсатибди. Шунда қарға "Каррр" деса, подшоҳ қувониб:
— Ана бўларкан-ку! - дермиш.
— Сизларга бир кун муҳлат. Агар эртага гапирадиган қушни топиб келмасанглар, ҳаммангизни жазолайман!
Хизматкорлари нима қилишини билмай, туни билан чора излашибди. Ўйлаб-ўйлаб, афандига мурожат қилишибди. Афанди:
— Асло қайғурманглар. Менда чора бор, - дебди.
Эртаси кунига шоҳ саройига катта қора қарға билан афанди кириб келибди. Буни кўрган хизматкорлар жонларидан умидини узиб туришса, шоҳ қарғага қараб:
— Манави одам карми? - деб хизматкорларидан бирини кўрсатибди. Шунда қарға "Каррр" деса, подшоҳ қувониб:
— Ана бўларкан-ку! - дермиш.
Бир йигит соғлиғи ёмонлашиб нима қилишни билмай турса, афанди келиб қолибди.
Йигит афандига бор гапни айтиб, нима қилишга боши қотиб турса, афанди кимнингдир телефон рақамини териб:
— Алло, бу Соғлиқни сақлаш вазирлигими? Дўстимнинг соғлиғини сақлаб беринг, - деган экан.
Йигит афандига бор гапни айтиб, нима қилишга боши қотиб турса, афанди кимнингдир телефон рақамини териб:
— Алло, бу Соғлиқни сақлаш вазирлигими? Дўстимнинг соғлиғини сақлаб беринг, - деган экан.
Бир куни Афанди уч-тўртта ўртоғини уйига бошлаб келди. Хотинига кириб: «Бир қулинг ўргилсин палов қилгин» деди.
— Вой, қизиқмисиз? Ахир уйимизда на гуруч бор, на гўшт, на ёғ бор. Нима бор, нима йўқлигини суруштирмай-нетмай, меҳмон бошлаб келаверасизми?!
— Хўп-хўп хотин, сал ўпкангни босиб ол. Ҳеч бўлмаса, дастурхонга бўш лаганни олиб чиқиб қўйгин, ўзим гапнинг кифтини келтираман.
Хотини ҳам эри айтгандай қилиб, бўш лаганни дастурхонга олиб чиқиб қўйди.
— Оғайнилар,— деди Афанди,— Агар уйимизда гуруч, ёғ, гўшт бўлганида эди, ҳозир шу бўш лаганда буғи чиқиб турган палов бўларди...
— Вой, қизиқмисиз? Ахир уйимизда на гуруч бор, на гўшт, на ёғ бор. Нима бор, нима йўқлигини суруштирмай-нетмай, меҳмон бошлаб келаверасизми?!
— Хўп-хўп хотин, сал ўпкангни босиб ол. Ҳеч бўлмаса, дастурхонга бўш лаганни олиб чиқиб қўйгин, ўзим гапнинг кифтини келтираман.
Хотини ҳам эри айтгандай қилиб, бўш лаганни дастурхонга олиб чиқиб қўйди.
— Оғайнилар,— деди Афанди,— Агар уйимизда гуруч, ёғ, гўшт бўлганида эди, ҳозир шу бўш лаганда буғи чиқиб турган палов бўларди...
Афанди бир ўртоги билан ётар эди, ўртоғи уйғониб Афандидан сўради:
— Афанди, уйғоқмисиз?
— Ҳа, нима қилди?,
— Сиздан бир оз пул сўрамоқчи эдим.
— Ундай бўлса мен ухлаяпман,— деди Афанди.
— Афанди, уйғоқмисиз?
— Ҳа, нима қилди?,
— Сиздан бир оз пул сўрамоқчи эдим.
— Ундай бўлса мен ухлаяпман,— деди Афанди.
Афанди ҳокимнинг маҳкамасида ўтирган эди, бир ўғрини тутиб келишди. Ҳоким ўғрини таниб бақирди:
— Аблаҳ, қандай беномус ўғрисан? Шу билан маҳкамамга саккизинчи марта келишинг!
Буни эшитиб Афанди кулиб юборди. Ҳоким Афандига заҳрини сочди.
— Нега куласиз? Афанди жавоб берди:
— Маҳкамангизга бу ўғри саккиз марта келган бўлса нима қипти, ҳар куни келадиган ўғрилар ҳам бор-ку!
— Аблаҳ, қандай беномус ўғрисан? Шу билан маҳкамамга саккизинчи марта келишинг!
Буни эшитиб Афанди кулиб юборди. Ҳоким Афандига заҳрини сочди.
— Нега куласиз? Афанди жавоб берди:
— Маҳкамангизга бу ўғри саккиз марта келган бўлса нима қипти, ҳар куни келадиган ўғрилар ҳам бор-ку!
Пошшо Афандидан ғазабланиб, «Иккинчи юзингни кўрмайин!» деди-да, уни саройдан ҳайдаб чиқарди.
Кунларнинг бирида у кўчага чиққан эди, одамларнинг кўча супуриб, сув сепиб, йўлнинг икки томонига тизилишиб турганларини кўрди.
— Нима гап? — ажабланиб сўради у.
— Пошшо ўтади,— кимдир жавоб берди.
Афанди одамлар қаторида турган эди, пошшо келиб қолди. У дарҳол пошшога орқасини қилиб турди. Пошшо ғазабланиб қичқирди:
— Қандай одамсан, нимага тескари турибсан!
— Иккинчи бетингни кўрмайин деган эдингиз, шоҳим бетимни кўрмаса, кетимни кўрсин деб турибман,— жавоб берди Афанди.
Кунларнинг бирида у кўчага чиққан эди, одамларнинг кўча супуриб, сув сепиб, йўлнинг икки томонига тизилишиб турганларини кўрди.
— Нима гап? — ажабланиб сўради у.
— Пошшо ўтади,— кимдир жавоб берди.
Афанди одамлар қаторида турган эди, пошшо келиб қолди. У дарҳол пошшога орқасини қилиб турди. Пошшо ғазабланиб қичқирди:
— Қандай одамсан, нимага тескари турибсан!
— Иккинчи бетингни кўрмайин деган эдингиз, шоҳим бетимни кўрмаса, кетимни кўрсин деб турибман,— жавоб берди Афанди.
Афанди кўчадан ўтиб кетаётган эди, бир тўда бекорчилар уни тўхтатиб сўрадилар:
— Афанди, бир масалада тортишиб қолдик, ҳал қилиб беринг, дунёнинг кенглиги қанча экан?
Шу пайт ўлик кўтариб ўтиб қолдилар. Афанди тобутни кўрсатиб деди:
— Ана у дунёни ўлчагани кетаётибди, орқасидан борсаларинг аниғини билиб кела қоласизлар!
— Афанди, бир масалада тортишиб қолдик, ҳал қилиб беринг, дунёнинг кенглиги қанча экан?
Шу пайт ўлик кўтариб ўтиб қолдилар. Афанди тобутни кўрсатиб деди:
— Ана у дунёни ўлчагани кетаётибди, орқасидан борсаларинг аниғини билиб кела қоласизлар!
Бир меҳмондорчиликда ёш суриштириб қолишди. Афандига келиб биров:
— Афанди, сиз нечага кирдингиз?—деб сўради.
— Бу йил қирққа кирдим,— деди Афанди.
— Ие,— деди бояги киши,— бундан ўн йил илгари ҳам қирққа кирдим деган эдингиз-ку?
Афанди жавоб берди:
— Қизиқ одам экансиз, кишининг гапи битта бўлади-да.
— Афанди, сиз нечага кирдингиз?—деб сўради.
— Бу йил қирққа кирдим,— деди Афанди.
— Ие,— деди бояги киши,— бундан ўн йил илгари ҳам қирққа кирдим деган эдингиз-ку?
Афанди жавоб берди:
— Қизиқ одам экансиз, кишининг гапи битта бўлади-да.
