Афанди ҳақида латифалар

Афанди бозордан икки қоп туз олиб эшагини устига ортиб, ўзи ҳам миниб келаётса, йўлда кўрганлар “Ҳой афанди, инсофинг борми? Икки қоп туз, яна ўзинг ҳам миниб олибсан! Раҳминг келсин”, деса, “Ҳа тўғри айтасиз биродар деб эшакдан сакраб тушиб, эшакдан қопларни елкасига ортиб, қайта эшакка миниб кетибди.
Бир куни афанди мардикор бозорига бориб қараса, одамлар фақат кучли, бақувват йигитларни ишга олаётган экан. Афанди нима қилишини билмай, ҳийла ишлатмоқчи бўлибди. Ҳамма мардикорларни йиғиб:
— Ҳаммангизни ҳозир ишга олиб кетишади, ҳов анави ерга бориб туринглар, машина келса кетасизлар, - деб алдабди.
Бир паста мардикор бозор бўшаб қолган экан, зум ўтмай афандини бир одам келиб ишлашга олиб кетган экан.
Афанди дарёда чўмилаётган эди, тўр ташлаётган балиқчиларни кўриб қолди. Афанди шўнғиб бориб тўрга кирди. Балиқчилар тўрга жуда катта балиқ илинди деган хаёлда тўрни тортиб олишди, қарашса, Афанди илжайиб ўтирибди.
— Афанди, бизни лақиллатиб, тўрда нима қилиб юрибсиз?— дейишди балиқчилар.
— Жуда кўп йиллардан бери балиқ бўлиб, тўрга тушишни орзу қилиб юрар эдим, армонда кетмай дедим,— жавоб берди Афанди.
Пошшо саройидаги ҳамма аъёнлар Афандини ёмон кўрардилар. Улар пошшога Афандининг устидан ғийбат қилишар, унинг ҳақида турли-туман уйдирмалар тарқатишар эди. Бироқ Афанди билан учрашганларида ҳамиша ўзлари шарманда бўлишарди.
Бир куни улар тўпланишиб пошшонинг олдига киришдилар-да, Афандининг оғзи сассиқлигига уни ишонтирмоқчи бўлишди. Иғво устига тасодифан Афанди келиб қолди. Аъёнларнинг ранги-қути ўчиб, дамлари ичига тушиб кетди.
Пошшо ҳақиқатни билмоқчи бўлиб Афандидан сўради;
— Қани, яқинроқ ўтирчи, аъёнлар сенга қаттиқ касаллик йўлиққан дейдилар, ростми?
— Шоҳим, уларнинг ҳаммаси менинг қадрдон дўстларим, улар ёлғон гапиришмайди, эшитайчи, улар нималар дейишдийкин?
— Буларнинг айтишларича, сенинг оғзинг ёмон сасиб кетган эмиш.
— Уларнинг гаплари жуда тўғри, шоҳим,— деди Афанди,— ҳозиргача мен уларнинг хиёнати, аҳмоқона қилиқларини бировга айтмай ичимга юта берганимдан, ўша иллатлар ичимда сасиб, оғзимдан чиқмоқда.
Афанди эшагини етаклаб кетаётса, олдидан катта амалдор чиқиб қолибди.
— Ҳа, афанди! Эшагингизни мактабга олиб кетяпсизми? – дебди амалдор кулиб.
— Тўғри топдингиз. Мактабга кетяпти. Ўқисин! Яхши ўқиса, келажакда катта амалдор бўлади, - деган экан ҳозиржавоб афанди.
Шоҳ уйида катта базм берибди. Базм авжига чиққанда шоҳ Афандини ёнига чақириб дебди:
— Ҳозир ҳаммани олдида менга қараб “Сиз жуда-ям ақлли подшоҳсиз” дейсан.
Афанди:
— Ахир сиз жуда-ям ақилли подшоҳсиз-ку, - деган экан, подшоҳ бу фикридан қайтиб, Афандини донолигига тасанно айтибди.
Афанди уйига уста чақириб устага:
— Сизни қўли гул уста деб эшитдим. Ҳаттоки, йўқдан бор қилар экансиз. Мени бир сигирим бор. Унга бошпана қуриб берсангиз. Фақат битта шиферим бор. Нима қиламиз уста, иложи борми?
Афанди супермаркетдан чиқса, жуда кўп эшаклар турган экан.
Ўзиникини топмоқчи бўлибди-да, чўнтагидан бир нарсани олиб тугмачани босибди. Бир эшак “Иа-иа...” деган овоз чиқарибди.
Тунда афандининг сигирини ўғирлаб кетишибди. Эрталаб одамлар афандига “Сигирни маҳкам боғлаш керак”, “Айб ўзингизда...”, “Деворларингиз ҳам паст!”, “Айб ўзизнгизда... Дарвозаниям яхши бекитиш керак...”, “Шунақаям ухлайдими одам деган!?” – деяверишибди. Шунда афанди уларга қараб:
— Ўғрига-ям озгина айбни қолдиринглар! - дермиш.
Афанди эшагини сотиб, канал очибди. Каналдан анча пул ишлаб, Каптива сотиб олибди.
Афандиларга омад!