Latifa.uz

Афандининг бир ошнаси оғзи латта билан боғланган бир хумчани омонат топшириб:
— «Бунинг ичида войвоякнинг боласи бор, оғзини оча кўрманг, учиб кетиб қолади» деб, тайинлади.
У кетгандан кейин, Афанди «войвоякнинг боласи қанақа бўлар экан» деб, хумчани очди, қараса: ичи тўла асал.
Афанди бир татиб кўриши биланоқ хумчанинг ёнидан кетмай қўйди, уч кун қорни оғриди.
Беш-олти кундан кейин эгаси келиб хумчани сўради. Афанди олиб чиқди. Эгаси хумчани кўтариб кўриб:
— Афанди, мен кетгандан кейин хумчани очиб, вой-воякнинг боласини учириб юборибсиз, шекилли,— деди.
— Тўғри,— деди, Афанди,— учиб чиқиб уясини тополмай, қорнимга кирган экан, уч кундан бери менинг оғзим билан войвойлайди.

Бир куни афандини ўғли футбол ўйнаб қайтибди. Афанди:
— Хўш, нечта гол урдинг ўғлим?
Ўғли:
— Иккита.
Афанди:
— Ҳисоб нечи бўлди ўзи?
Ўғли:
— 1:1 бўлди ада!!!

Бир куни афанди кабобхонани ёнидан ўта туриб, кабобдан чиқаётган тутун ҳидини ҳидлабди. Зиқна кабобпаз “Сени бир боплай!” деб афандини тўхтатиб, унга дўқ урибди:
— Кабобдан чиқаётган тутунни ҳидлаганинг учун пул тўла! – деса, уддабурон афанди чўнтагидан тангаларини чиқарибди-да, “жаранглатиб-жаранглатиб” яна чўнтагига солиб йўлида кетаверган экан.

Афанди йўлда кетаётган эди. Бир сипоҳи келиб ундан сўради:
— Қаерга кетяпсиз?
— Шаҳарга.
— Илгари ҳам шаҳарда бўлганмисиз?
— Кўп марта бўлганман.
— Қалай, бизнинг шаҳар сизга ёкдими?
— Йўқ, маъқул бўлмади. Қаровсиз, ифлос, қимматчилик...
— Одамлари қалай?
— Шаҳарнинг бойлари қупол, фирибгар, очкўз экан.
— Шаҳарнинг беги тўғрисида нималар билдингиз?
— Шаҳари шу бўлса, унинг беги нима бўлар эди! Мол эгасига ўхшамаса, ҳаром ўлади. Бекни хам ўта кетган золим, маишатпараст одам дейдилар.
Сипоҳининг қути ўчди, мўйлабларини бураб, кўзларини чақчайтирди ва дағдаға билан деди:
— Мен бу шахарнинг бегиман!
Афанди дарров сўрашгани қўл чўзиб:
— Саломатмилар? Яхшиям шаҳарнинг беги тўғрисидаги гапларга ишонмаганим.— деди.

Подшо кечаси йўлда кетаётган эди, Афандига дуч келиб қолди. Уни масхараламоқчи бўлиб:
— Ия, Афанди, сизмисиз? Қоронғида мен сизни ит-микин дебман!— деди.
Афанди подшога таъзим қилгани ҳолда, жавоб берди:
— Кечирасиз, шоҳим, сиз экансизу коронғида мен сизни билмай одаммикин дебман!

Бир куни афандини урушга олиб кетишибди.
Борган кунининг эртасидан бошлаб уч кун уруш бўлибди ва уруш тугабди.
Орадан йиллар ўтиб афандини невараси сўрабди:
— Буважон, уруш қандай бўлган?
— Э, биринчи куни биз немисларни роса қувладик. Иккинчи куни немислар бизни қувлади. Учинчи куни эса ўрмон қоровули келиб ҳаммани қувди... - жавоб берибди афанди.

Афанди балиқ тутиб ўтирган ёш болаларга дебди:
— Ҳозир балиқ тутманглар! Ҳозир балиқлар болалайдиган пайт!
Болалар:
— Амаки, буни ўзимиз ҳам биламиз! Биз эркак балиқларни тутяпмиз, - дебди.

Афанди ўғли билан кетаётса, ёнидан бир кал киши ўтиб қолибди. Ўғли афандига қараб:
— Дада қаранг, анави амаки кал экан, - деса, афанди:
— Секинроқ гапир, эшитиб қолади, - дебди.
Шунда ўғли:
— Нима дада, у амаки каллигини ўзи билмайдими?, - дермиш.

Афанди тирикчиликдан қийналиб, бир ўртоғига ҳасрат қилди.
— Ўзингнинг эътиқодинг паст,— деди ўртоғи,— ҳар кимдан тамаъ қилиб юрмай, тўғри худонинг ўзидан сўра.
Афанди «қани, худонинг ўзидан сўраб кўрай-чи» деб. Қассобдан қўйнинг пуфагини олиб келди. Уни обдан ийлаб, пуфлаб роса шиширди-да, офтобда қурутди. Кейин ўтириб, бир парча қоғозга ариза ёза бошлади: «Э худо, менга юз танга керак бўлиб қолди. Даргоҳингдан ноумид қайтарма, шуни ато қил»,— деб турар жойини маълум қилди. Аризани тахлаб пуфакка боғлади-да, учириб юборди.
Осмонда учиб кетаётган пуфакни шаҳар қўрғонида турган мерганлар кўриб қолиб, дарҳол уриб туширишди. Бундоқ қарашса, қоғозга ариза ёзилган. Улардан бири аризани подшога олиб бориб кўрсатди. Подшо ўқиб кўриб, бу Афандининг иши эканлигини пайқади. «Қани, нима деркин,»— деб, жўрттага юз танга ўрнига эллик тангани бир вазирига бериб юборди.
— Афандим, сиз худодан юз танга сўраганмидингиз?— деди вазир.
— Ҳа, сўраган эдим.
— Кечирасиз, сўраганингиздан бир оз камроқ бериб юборди, вазир унга ҳалиги пулни берди.
Афанди пулни санаб олиб, «Ҳа майли, эллик тангани берган худо қолганини ҳам берар»— деб, вазирни жўнатди.
Мазахўрак бўлган Афанди эртасига яна ариза ёзиб учирди. Шаҳар муҳофизачилари уни ҳам уриб тушириб, аризани подшога юбордилар. Подшо аризани ўқиди: «Э худо, менинг турар жойим ўзинга маълум. Шундай бўлганидан кейин, нега ўз қўлинг билан юборақолмай, вазирдан бериб юбординг? Вазирларнинг феъли ўзинга аён эдику. Мана, ярмисини уриб қолиб, ярмисини олиб келибди. Энди бевосита ўзимга тўғри юборавер...»

Афандининг бир савдогар ошнаси унинг тилла узугига суқланиб юрар эди.
— Афанди,— деди у бир куни — мен сизни тез-тез кўриб турмасам соғиниб қоламан. Узоқ сафарга кетяпман, қўлингиздаги узугингизни берсангиз, тақиб олсам, қачон узукни кўрсам, сизни кўргандек бўлиб юраман.
Афанди узукни беришга кўзи қиймай, жавоб берди:
— Жон биродар, мен ҳам сизни тез-тез кўрмасам туролмайман, қўйинг, узук менда турсин, қачон узукка кўзим тушса: «Дўстим тилаганда бермаган эдим» деб сизни эслаб юраман.