Афанди ҳақида латифалар
Афанди бозор айланиб юриб, бир заргарлик дўкони ёнида тилла буюмларни томоша қилиб, узоқ туриб қолди.
— Ҳа, биродар, бунча тикилиб қолдингиз? — деб сўради заргар.
— Мана бу олтин буюмларга ҳавасим келиб қолди. Назаримда, бу заргарлик дўкони бўлса керак-а?
— Йўғ-э, кўзингиз ожизроқми ўзи? — деди заргар ўзича ҳазиллашган бўлиб, — бу ерда эшакнинг калласи сотилади-ку!
— Шунақами? Менимча, савдонгиз жуда ўнгидан келаётганга ўхшайди-я?
— Қаёқдан билдингиз?
— Шундай катта дўконда фақат биттагина эшакнинг калласидан бошқа нарса қолмабди-ку!— деди Афанди заргарнинг калласига ишора қилиб...
— Ҳа, биродар, бунча тикилиб қолдингиз? — деб сўради заргар.
— Мана бу олтин буюмларга ҳавасим келиб қолди. Назаримда, бу заргарлик дўкони бўлса керак-а?
— Йўғ-э, кўзингиз ожизроқми ўзи? — деди заргар ўзича ҳазиллашган бўлиб, — бу ерда эшакнинг калласи сотилади-ку!
— Шунақами? Менимча, савдонгиз жуда ўнгидан келаётганга ўхшайди-я?
— Қаёқдан билдингиз?
— Шундай катта дўконда фақат биттагина эшакнинг калласидан бошқа нарса қолмабди-ку!— деди Афанди заргарнинг калласига ишора қилиб...
Мулла Насриддин,- деди бир лақма, — нима учун қулоғим иккита-ю, оғзим битта?
— Кўпроқ тинглаш учун қулоғинг иккита,— жавоб берди Афанди,— агар оғзинг ҳам иккита бўлганда, одамларнинг миясини қоқиб қўлига берардинг!
— Кўпроқ тинглаш учун қулоғинг иккита,— жавоб берди Афанди,— агар оғзинг ҳам иккита бўлганда, одамларнинг миясини қоқиб қўлига берардинг!
Афанди бозордан ўн сўмга от олиб келаётган эди, йўлда одамлар «неча пулга олдингиз» деб сўрашди. У сўраганларга «ўзларингиз чамалаб кўринг, неча пулга олса бўлади» деди. Биров «ўн беш сўмга олдингизми?» деган эди, у «беш сўм фойда қилдим» деди, бошқа бир киши: «йигирма сўм бўлдими?» деган эди, «ўн сўм фойда қилдим» деб кета берди.
Афанди уйига келгач, қизи югуриб чиқиб сўради:
— Дада, отни неча пулга олдингиз?
— Қизим, ўзинг чамалачи, неча пулга олса бўлади.
— Беш сўмга олдингизми?
— Қоч, қизим! От тепиб қолади,— деди аччиғланиб Афанди.
Афанди уйига келгач, қизи югуриб чиқиб сўради:
— Дада, отни неча пулга олдингиз?
— Қизим, ўзинг чамалачи, неча пулга олса бўлади.
— Беш сўмга олдингизми?
— Қоч, қизим! От тепиб қолади,— деди аччиғланиб Афанди.
Ёшлигида бир куни отаси Афандини пиширилган калла олиб келиш учун бозорга юборди. Афанди каллани олиб келаётиб унинг гўштларини еб қўйди.
— Ўғлим, олган каллангда сира гўшт йўқ-ку? — сўради отаси.
— Кўрмаяпсизми, дада, қўйнинг ўзи жуда ориқ экан?
— Хайр, майли, ориқ ҳам бўлсин, лекин қулоғи қани?
— Гаранг қўй бўлса керак, ўзи қулоғи йўқ эди.
— Қизиқ, каллада кўзи ҳам йўқ-ку, ахир?
— Бечора қўйнинг кўзи кўр экан. Шунинг учун ҳам қассобнинг пичоғидан қочиб қутулолмаган-да.
Отаси аччиғланиб жағни очиб кўрган эди, тили ҳам йўқ экан.
— Тили қаерда қолди буни? — бақирди отаси.
— Эҳтимол, шунча айби устига қўй соқов ҳамдир.
— Суякдаги тери, гўштлари қани бўлмаса?
— Кўриб турибсиз-ку, ўзи шип-шийдам кал экан.
Ҳар бир саволга Афанди пухта тайёрланиб келганини кўрган отаси бошқа ҳеч нарса сўрамади. Афанди отасини юпатиб:
— Қаранг, дада, тишларининг ҳаммаси бутун, бирортаси ҳам нобуд бўлмаган! — деди.
— Ўғлим, олган каллангда сира гўшт йўқ-ку? — сўради отаси.
— Кўрмаяпсизми, дада, қўйнинг ўзи жуда ориқ экан?
— Хайр, майли, ориқ ҳам бўлсин, лекин қулоғи қани?
— Гаранг қўй бўлса керак, ўзи қулоғи йўқ эди.
— Қизиқ, каллада кўзи ҳам йўқ-ку, ахир?
— Бечора қўйнинг кўзи кўр экан. Шунинг учун ҳам қассобнинг пичоғидан қочиб қутулолмаган-да.
Отаси аччиғланиб жағни очиб кўрган эди, тили ҳам йўқ экан.
— Тили қаерда қолди буни? — бақирди отаси.
— Эҳтимол, шунча айби устига қўй соқов ҳамдир.
— Суякдаги тери, гўштлари қани бўлмаса?
— Кўриб турибсиз-ку, ўзи шип-шийдам кал экан.
Ҳар бир саволга Афанди пухта тайёрланиб келганини кўрган отаси бошқа ҳеч нарса сўрамади. Афанди отасини юпатиб:
— Қаранг, дада, тишларининг ҳаммаси бутун, бирортаси ҳам нобуд бўлмаган! — деди.
Афандининг қўшниси тўй қилди, тўйга одамларни хат орқали чақиртирмоқчи бўлиб, таклифномаларни тарқатиб беришни Афандидан илтимос қилди. Афанди қўшнисининг илтимосини қайтара олмади, шаҳарда такаббурлиги билан танилган бир бойникига ҳам қоғоз олиб борди.
Бой Афандидан таклиф қоғози юборилганига ғаши келиб, сўради:
— Таклифнома олиб келиш учун сендан кўра дурустроқ одам топилмадими?
— Дурустроқ одамлар ҳам бор эди-ю,— деди Афанди,— аммо улар дурустроқ одамларникига хат олиб кетдилар.
Бой Афандидан таклиф қоғози юборилганига ғаши келиб, сўради:
— Таклифнома олиб келиш учун сендан кўра дурустроқ одам топилмадими?
— Дурустроқ одамлар ҳам бор эди-ю,— деди Афанди,— аммо улар дурустроқ одамларникига хат олиб кетдилар.
Афанди бир куни қўшнисидан қозон сўраб чиқибди. Орадан бир ҳафта ўтгач, қозонни иккита қилиб олиб чиқибди. Қўшниси ҳайрон бўлиб:
— Нега иккита қозон олиб чиқдингиз?, - дебди.
Афанди эса жавоб берибди:
— Қозонингиз ҳомиладор экан, туғди.
— Қозон керак бўлса тез-тез сўраб туринг, - дебди қозоннинг эгаси.
Орадан бир неча кун ўтиб, афанди ўша қўшнисидан катта дошқозон сўраб чиқибди. Қўшниси дарров берди. Орадан бир ҳафта ўтибди, ўн кун ўтибди, бир ой ўтибди. Афанди эса ҳануз қозонни қайтармасмуш. Қўшниси ўзи қозонни сўраб чиқибди. Афанди қўшнисига ҳомуш қараб:
— Қозонинг бетоб экан. Қазо қилди, - дебди.
— Қанақасига қозон бетоб бўлсин?, - деб бақирибди қўшни, - ҳеч жаҳонда қозон ҳам ўладими?
— Қозонинг туққанига ишонасану, ўлганига ишонмайсанми?, - дебди афанди.
— Нега иккита қозон олиб чиқдингиз?, - дебди.
Афанди эса жавоб берибди:
— Қозонингиз ҳомиладор экан, туғди.
— Қозон керак бўлса тез-тез сўраб туринг, - дебди қозоннинг эгаси.
Орадан бир неча кун ўтиб, афанди ўша қўшнисидан катта дошқозон сўраб чиқибди. Қўшниси дарров берди. Орадан бир ҳафта ўтибди, ўн кун ўтибди, бир ой ўтибди. Афанди эса ҳануз қозонни қайтармасмуш. Қўшниси ўзи қозонни сўраб чиқибди. Афанди қўшнисига ҳомуш қараб:
— Қозонинг бетоб экан. Қазо қилди, - дебди.
— Қанақасига қозон бетоб бўлсин?, - деб бақирибди қўшни, - ҳеч жаҳонда қозон ҳам ўладими?
— Қозонинг туққанига ишонасану, ўлганига ишонмайсанми?, - дебди афанди.
Афанди кечаси уйқудан уйғониб:
— Тур, хотин, менга битта қошиқ олиб бер, - деди
Хотини ҳайрон бўлиб сўради:
— Ярим кечада қошиқни нима қиласиз?
— Тушимда толқон кўрдим, қўлимда есам тўкилиб кетяпти. Қошиқда есам тўкилмасмикин деяпман-да.
— Тур, хотин, менга битта қошиқ олиб бер, - деди
Хотини ҳайрон бўлиб сўради:
— Ярим кечада қошиқни нима қиласиз?
— Тушимда толқон кўрдим, қўлимда есам тўкилиб кетяпти. Қошиқда есам тўкилмасмикин деяпман-да.
Афанди кўчада кетаётса, дўсти сўрабди:
— Ҳа, афанди, йўл бўлсин?
— Табибга кетяпман, - жавоб берди Афанди.
— Соппа-соғсиз-ку, ахир?
— Э, биродар, навбат келгунча касал бўламан-да!
— Ҳа, афанди, йўл бўлсин?
— Табибга кетяпман, - жавоб берди Афанди.
— Соппа-соғсиз-ку, ахир?
— Э, биродар, навбат келгунча касал бўламан-да!
— Йигит,— деди Афанди қўлида ишлайдиган ходимлардан бирига,— устингдан шикоят тушди, сени кўп хотинликда айблашибди.
— Туҳмат, ким ёзибди? — кўзини олайтирди ходим.
— Хотининг.
— Қайси бири? — деб юборганини билмай қолди ходим.
— Туҳмат, ким ёзибди? — кўзини олайтирди ходим.
— Хотининг.
— Қайси бири? — деб юборганини билмай қолди ходим.
Афанди ширакайф ҳолда ярим тунда уйга қайтибди. Охирги зинада оёғи тойилиб, пешанасидан дарча очилибди. Бир нарса қилиб эшикни очиб кириб қон оқаётган ярани ювиб нетиб ойнага қараб пластир ёпиштириб уйқуга кетибди.
Тонг саҳарда шундоқ кўзини мажбурлаб очса хотини бақириб ётибди:
— Майли нимага кеч келдинг, деб сўрамайман, Постел нимага қон, деб сўрамайман. Лекин жавоб бер: Нега ойим олиб берган тошойнага тўлик пластир ёпиштириб чикдинг?
Тонг саҳарда шундоқ кўзини мажбурлаб очса хотини бақириб ётибди:
— Майли нимага кеч келдинг, деб сўрамайман, Постел нимага қон, деб сўрамайман. Лекин жавоб бер: Нега ойим олиб берган тошойнага тўлик пластир ёпиштириб чикдинг?
